Σοκ και Δέος!
Αρχικά να ζητήσω την κατανόηση όσων παρακολούθουν αυτό το blog, για την μεγάλη μου απουσία και την συγχώρεσή τους, που επιστρέφω ανεβάζοντας ένα κείμενο αντεγραμμένο απο το email μου...Δεν μπόρεσα όμως να αντισταθώ:
Χαμένοι στον κόσμο... (Μετάφραση από Α.Σ.) Ουάσιγκτον. Σταθμός του μετρό.
Ενα κρύο πρωϊνό τον Γενάρη του 2007..Επαιξε έξι κομμάτια του Μπαχ για περίπου 45 λεπτά. Στο διάστημα αυτό,περίπου 2 χιλιάδες άτομα πέρασαν από το σταθμό, οι περισσότεροι καθ'οδόνγια τη δουλειά τους.
Μετά από 3 λεπτά ένας μεσήλικας πρόσεξε οτι κάποιος έπαιζε μουσική. Βράδυνε το βήμα του, σταμάτησε για λίγα δευτερόλεπτακαι μετά προχώρησε βιαστικός για τον προορισμό του.
4 λεπτά αργότερα ο βιολιστής εισέπραξε το πρώτο του δολλάριο: μιαγυναίκα έριξε τα χρήματα στο κουτί του και χωρίς να σταματήσει συνέχισετο δρόμο της.
6 λεπτά, ένας νεαρός έγειρε στον τοίχο για να τον ακούσει, μετά κοίταξε το ρολόι του και συνέχισε να περπατά.
10 λεπτά, ένα αγοράκι 3 ετών σταμάτησε, αλλά η μητέρα του το έσυρεβιαστικά να συνεχίσει, καθώς το παιδί σταμάτησε για να δει τον βιολιστή.Τελικά η μητέρα έσπρωξε δυνατά το παιδί και το παιδί ξανάρχισε ναπερπατά γυρνώντας ολοένα το κεφάλι προς τα πίσω.
Την ίδια αντίδραση είχαν και πολλά άλλα παιδιά. Όλοι, χωρίς εξαίρεση, οι γονείς τα πίεζαν να προχωρήσουν.
45 λεπτά: ο μουσικός συνέχισε να παίζει. Μόνον 6 άνθρωποι είχαν για λίγο σταματήσει. Περίπου 20 άτομα του άφησαν χρήματα χωρίς να διακόψουν το ρυθμό τους.
Συγκέντρωσε συνολικά 32 δολλάρια.
1 ώρα: τελείωσε το παίξιμο και μια σιγή απλώθηκε παντού. Κανείς δεν το πρόσεξε.
Κανείς δε χειροκρότησε ούτε υπήρξε έστω κάποιο ίχνος αναγνώρισης.
Κανείς δεν το 'ξερε, αλλά ο βιολιστής ήταν ο Τζόσουα Μπελλ, ένας από τους καλύτερους μουσικούς του κόσμου. Επαιξε ένα από τα πιο δύσκολα κομμάτια που έχουν ποτέ γραφτεί, με ένα βιολί αξίας 3.5 εκατομμυρίων δολλαρίων.
Δύο μερες νωρίτερα, ο Τζόσουα Μπελλ γέμισε ασφυκτικά ένα θέατρο στη Βοστώνη, σε συναυλία που η μέση τιμή του εισιτηρίου άγγιξε τα 100 δολλάρια. Πρόκειται για πραγματικό γεγονός. Ο Τζόσουα Μπελλ έπαιξε ινκόγκνιτο στο σταθμό του μετρό στα πλαίσια ενός κοινωνιολογικού πειράματος που οργάνωσε η Ουάσιγκτον Ποστ για την αντίληψη, το γούστο και τις προτεραιότητες των ανθρώπων. Το ερώτημα που προέκυψε: σε ένα ουδέτερο περιβάλλον και σε ακατάλληλη ώρα, μπορούμε να αντιληφθού με την ομορφιά;Σταματούμε για να την απολαύσουμε; Αναγνωρίζουμε το ταλέντο όταν εκδηλώνεται σε ασυνήθιστα χωροχρονικά πλαίσια;
Ενα συμπέρασμα που πιθανώς μπορεί να εξαχθεί από το συγκεκριμένο πείραμα είναι: Αν δεν έχουμε ένα λεπτό για να σταματήσουμε και ν'ακούσουμε έναν από τους καλύτερους μουσικούς του κόσμου να παίζει ένα από τα ωραιότερα κομμάτια που γράφτηκαν ποτέ, με ένα από τα ομορφότερα μουσικά όργανα.... πόσα άλλα πράγματα χάνουμε άραγε;
(Εκείνο που με τρομάζει όμως πιο πολύ και με στεναχωρεί, είναι ότι μπορεί κι εγώ να είχα την ίδια αντίδραση με τους περίσσοτερους που πέρασαν απο το μετρό)
Ωραίο θέμα και εξυπνότατο κοινωνικό πείραμα! Πράγματι έτσι είναι. Το "περιτύλιγμα" και το προμοτάρισμα παίζουν σπουδαίο ρόλο. Άλλο πράγμα να λες "έσκασα 100 ευρώ και πήγα Μέγαρο για να δω τον τάδε σουδαίο βιολιστή" και άλλο πράγμα να λες "στο μετρό έπαιζε σήμερα ένας φουκαράς κάτι κλασικά κομμάτια".
Βεβαίως πρέπει να διευκρινίσουμε ότι κάποιος που έχει γνώσεις πάνω στην κλασική μουσική θα αναγνώριζε και τον βιολιστή αλλά και τα κομμάτια που έπαιζε. Αλλά πόσοι τέτοιοι να βρίσκονταν στο Μετρό μέσα σε μία ώρα; Άρα λοιπόν είναι θέμα Παιδείας. Είναι πολύ άσχημο το ότι η κλασική μουσική θεωρείται "ελιτίστικο" είδος που προορίζεται μόνο για τους πλούσιους και τους προικισμένους. Θα έπρεπε να διδασκόμαστε από μικρή ηλικία την αξία της μουσικής και να μπορούμε να την εκτιμάμε, ώστε να διαμορφώνουμε και την ανάλογη αισθητική μεγαλώνοντας.
Αυτή η αντίδραση είναι συνηθισμένη στη ζωή μας νομίζω! Πολύ ευρυματικό το πείραμα, με οδηγεί σε δύο ακράιες σκέψεις πάντως. Δηλαδή από τη μία δικαιολογώ απόλυτα τον κόσμο που περνά και δεν σταματά! Πόσους εξάλλου βλέπουμε καθημερινά, πόσες φορές να σταματήσουμε σε κάτι ωραίο που ακούμε?
Από την άλλη, τρόμαξα λίγο είναι η αλήθεια, γιατί το πείραμα σε κινητοποιεί να σκεφτείς πόσες φορές ήθελες να σταματήσεις κάπου ή να δώσεις σημασία σε κάτι και δεν το έκανες?? Σίγουρα όλοι μας πολλές φορές! Και δυσανασχετώ με το γεγονός ότι μπορεί και να έχασα κάτι πολύ σημαντικό.
Συμφωνώ με τον ξαδερφούλη Stepa, δεν έχουμε και τη δυνατότητα να αναγνωρίσουμε πολλές φορές το "ωραίο", και πράγματι η κλασική μουσική, είναι "ελιτίστικο" είδος, να μάθουμε πιάνο ? Βιολί? Κοστίζει μια περιουσία..ή να παρακολουθήσεις έργο στη Λυρική ή στο Μέγαρο...
Γενικά όμως ζούμε σε μια κοινωνία που δίνουμε αξία σε ότι κοστίζει χρηματικά...Δηλαδή αν ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης έπαιζε και είχε τα εισητήρια στη μισή ή και χαμηλότερη τιμή, θα είχε άραγε την ίδια αναγνώριση ??????
το ωραιο, με την διαφορετικοτητα των ανθρωπων, ειναι οτι ο καθενας, αντιλαμβανεται τα γεγονοτα απο την δικη του οπτικη γωνια. εγω ας πουμε, πριν διαβασω τα σχολια σας, δεν πηγε ποτε το μυαλο μου σε θεματα παιδιας, εκπαιδευσης και ελιτισμου.
με την μια σκεφτηκα την τελευταια προταση, που αναφερει οτι θα ειχε την ιδια αντιδραση με τους υπολοιπους περαστικους. Το μυαλο μου, λοιπον, πηγε στο σημερινο - αγχωτικο τροπο ζωης. εχουμε καταντησει ρομποτακια, καλα προγραμματισμενα ωστε να δουλευουμε νυχθημερων, χωρις να αντιλαμβανομαστε, περα απο νουμερα και συλλαβες, τιποτα αλλο. ουτε ηχους, ουτε μυρωδιες, ουτε εικονες... τιποτα...
αβουλα οντα, χωρις ερεθισματα, χωρις αισθηση του ωραιου, χωρις... δεν ξερω πως να το πω... χωρις πραγματικη θεληση για ζωη?! μπα... ειναι πολυ βαρυ...
τεσ πα... ειναι οντως πολυ θληβερο, το γεγονος οτι, δεν αναζηταμε τροπους να ομορφυνουμε την μιζερη καθημερινοτητα μας, τροπους να κοψουμε την ρουτινα, να ξεχαστουμε και να ξεφυγουμε την ωρα της πιεσης...κριμα...
και πρεπει να σκεφτουμε ποιος τελικα φταιει γι αυτο... ΕΜΕΙΣ ή οι αλλοι? (μην βιαστειτε να ριξετε τις ευθυνες στους αλλους, ευθυνοφοβοι - δηλοι)
Είχα διαβάσει γι΄ αυτό το "κοινωνικό πείραμα" και πιο παλιά. Προσωπικά θεωρώ ότι είναι περισσότερο θέμα κουλτούρας.
Αν κάποιος γνώριζε από μουσική σαφώς και θα έδινε σημασία σ΄ αυτόν τον μουσικό που έπαιζε στο μετρό. Θα αναγνώριζε το μουσικό κομμάτι, το βαθμό δυσκολίας του, τον ήχο του οργάνου, αλλά και τον βαθμό δεξιοτεχνίας του καλλιτέχνη.
Παίζει βέβαια ρόλο και ο χώρος και γενικότερα ο τρόπος ζωής μας. Στο μετρό ο καθένας μπαίνει και βγαίνει βιαστικός και μηχανικά. Δεν πολυδίνει σημασία τι συμβαίνει γύρω του, τον ενδιαφέρουν τα προβλήματά του, τον ενδιαφέρει να πάει στον προορισμό του όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Από την άλλη τα θέατρα στο εξωτερικό είναι μια πολύ διαφορετική περίπτωση από το δικό μας Μέγαρο Μουσικής. Οπως είναι αυτό δομημένο στην Ελλάδα, ούτε εκεί είναι βέβαιο ότι πηγαίνουν πάντα οι γνώστες και όσοι αντιλαμβάνονται το ωραίο. Περισσότεροι πηγαίνουν οι κοσμικοί, οι πλούσιοι και όσοι θέλουν να λένε ότι παρακολούθησαν κάτι. Το τι παρακολούθησαν είναι αδιάφορο. Μόνο το να δώσουν το παρών τους ενδιαφέρει...
Ενδιαφέρον το πείραμα. Είμαι της γνώμης ότι ο μέσος άνθρωπος (είναι της μόδας η έκφραση) δεν έχει τις γνώσεις για να διακρίνει την υψηλής ποιότητας μουσική από την συνηθησμένη. Επίσης, αν το ίδιο σκηνικό λάμβανε χώρα στην πλατεία μίας μεγαλούπολης θα υπήρχε μεγαλύτερη ανταπόκριση. Τα μέσα μεταφοράς είναι οι κατεξοχήν χώροι "ρομποτικής" συμπεριφοράς.